Klauzule abuzywne to w szczególności:

• przypisywanie wykonawcy odpowiedzialności za opóźnienia, jeśli nie jest to uzasadnione specyfiką zamówienia lub jego zakresem,
  
• karanie wykonawcy karami umownymi za działania niezwiązane z przedmiotem umowy lub jej prawidłową realizacją,
  
• nakładanie na wykonawcę odpowiedzialności za sytuacje, za które wyłączną winę ponosi zamawiający,
  
• umożliwienie zamawiającemu jednostronnego ograniczenia zakresu zamówienia bez podania minimalnej wielkości świadczenia.
  

Jeśli wykonawca zauważy takie postanowienie w projekcie umowy, ma prawo wnioskować do zamawiającego o ich wykreślenie, a w przypadku odmowy - ma prawo wnieść odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej. Jeśli KIO uzna, że dane postanowienie narusza przepisy Prawa zamówień publicznych, nakaże jego usunięcie lub zmianę. Co ważne – KIO nie może jednak narzucić konkretnego brzmienia nowego zapisu, a jedynie wyeliminować niezgodny.

W praktyce oznacza to, że wykonawca nie jest bezbronny wobec nieuczciwych zapisów w umowach. Kluczowe jest szybkie reagowanie – już na etapie postępowania, przed terminem składania ofert.

Podsumowanie

Klauzule abuzywne to postanowienia umowy, które naruszają równowagę stron i są zakazane przez Prawo zamówień publicznych. Wykonawca ma prawo je zakwestionować przed KIO, zanim dojdzie do podpisania umowy. Znajomość tych przepisów pozwala skutecznie chronić własne interesy i unikać nieuczciwych warunków narzuconych przez zamawiającego.